Breuklijnen vs nieuwsgierigheid

Interview met Kathleen Ferrier over polarisatie in de samenleving en hoe we hier als christenen mee om kunnen gaan.

Door: Mariëtte Christophe – Dit artikel verscheen in de Drieluik van februari 2022.

Waar bevinden we ons op dit moment als samenleving?

“Bij mijn terugkeer uit Hong Kong ervoer ik hoe de breuklijnen tussen mensen en groepen verdiept zijn in onze samenleving. Breuklijnen tussen mensen op gebied van inkomen, opleiding, religie, etniciteit, woonplek. Op zich zijn breuklijnen niet nieuw. Nederland is van oudsher een verzuilde samenleving. Verschillende groepen waren er ook toen ik coördinator was van SKIN, Samen Kerk in Nederland, de vereniging van internationale kerken, of volksvertegenwoordiger, Tweede Kamerlid namens het CDA. Maar toen was er wel de wens om één samenleving te zijn.

“soms krijg ik het gevoel dat het er vooral om gaat de breuklijnen te benadrukken en te verdiepen.”

Het lijkt nu, nog geen 2 jaar terug uit China, alsof die wens er niet meer is. Integendeel, soms krijg ik het gevoel dat het er vooral om gaat de breuklijnen te benadrukken en te verdiepen. Dat jij anders bent dan ik en dat jouw wereld niets met de mijne te maken heeft. Omdat je een ander inkomen hebt, een andere opleiding, een andere religie, een andere kleur of een andere seksuele geaardheid. Omdat jij wel kiest voor het vaccin tegen Corona en ik niet. Omdat jij tot de elite behoort en ik niet. 

Ik heb lang in Azië gewoond. Dit werelddeel herbergt 5 miljard inwoners, twee derde van de wereldbevolking, twee derde van ‘s werelds megasteden, een derde van de mondiale economie, twee derde van de mondiale economische groei, zes van de tien grootste banken, acht van de tien grootste legers, vijf nucleaire machten, gigantische technologische ontwikkelingen, de nieuwste lichting top universiteiten. Maar Nederland en Europa staan als het ware met de rug naar deze gebieden. We richten ons nog steeds op Amerika en denken daar het heil te vinden, maar die grootmacht is al niet meer.

En zo willen we ook vluchtelingen en migranten buiten de deur houden; terwijl we niet beseffen hoe hard we deze mensen of hun kinderen nodig hebben in ons land om alleen al zorg  goed te kunnen blijven geven aan de vergrijzende bevolking. Eigenlijk zouden we de mensen die nu uit Afghanistan gekomen zijn, meteen moeten gaan opleiden, onze taal laten leren en hun talenten zorgvuldig inzetten. Ik heb zelf uit mijn ervaringen in Chili en later in China geleerd hoe wezenlijk belangrijk het is om de taal van het land te kennen om ook de cultuur te begrijpen.

Hoe helpt uw geloof u hierbij?

Ik geloof dat wij mensen intrinsiek met elkaar verbonden zijn. Dat heb ik vooral vanuit mijn jeugd in Suriname meegekregen. Het besef dat je niet alleen voor jezelf maar ook voor je medemens leeft. Zowel dichtbij als ver weg. In Suriname zit in de cultuur dat er een groot respect is voor de aarde, de natuur die in Suriname ook overweldigend aanwezig is. Ik heb in Chili aardbevingen en overstromingen meegemaakt en dan krijg je echt wel respect voor de aarde en de natuur. Ik vind het mooi dat mijn geloof mij vertrouwen geeft in het grotere verband dat er is. Ook al zien of snappen wij dit verband niet. Als mens moeten we ons best doen, elke dag opnieuw. We hoeven niet perfect te zijn want er zijn krachten die groter zijn dan jezelf. Dit moeten we ook meegeven aan nieuwe generaties; dat heb ik in China weer geleerd; daar is de gemeenschap belangrijker dan het individu.

Mijn geloof geeft mij vertrouwen in het grotere verband dat er is.

Wat moeten we doen om de polarisatie te doorbreken?

Ieder individu kan, wij allemaal die dit lezen, kunnen een verschil maken. Door positieve zaken te benoemen, door kritische vragen te stellen aan hen die zonder kennis met veel vooroordeel praten.

We bevinden ons op een scharnierpunt, het begin van een ander tijdperk, waarin we dingen anders moeten organiseren, omdat we voor nieuwe uitdagingen staan. Dat tijdperk markeert zich door minstens twee karakteristieken:

1. Niets zal meer vanzelfsprekend zijn. Niets spreekt meer vanzelf, wij moeten ons blijven uitspreken. Voor we het weten moeten vrouwen terug naar het aanrecht en hup, baby’s baren en LHBTI’s terug in de kast om maar iets te noemen.

2. In het nieuwe tijdperk zullen we elkaar als mensen met ál onze verhalen hard nodig hebben.

Hoe dan ?

Ik zei het al eerder, door nieuwsgierig te willen zijn naar de ander, en naar diens cultuur.

 Het is mijn overtuiging, dat, wanneer we antwoorden willen geven op de vragen van vandaag, we genoodzaakt zijn de volle breedte van de diversiteit van de mensheid, als de goddelijke schepping, in te zetten. Zonder dat, zonder inclusiviteit, redden we het niet.

Ik denk dat we moeten beginnen met het kijken vanuit een ander perspectief; daarom is het zo belangrijk dat kinderen dit op jonge leeftijd leren, door verhalen die hun verbeelding stimuleren.

Ik zie gelukkig een nieuwe generatie opstaan die heel bevlogen is en al meer wij- gericht is en aandacht voor de Aarde vraagt en voor de armoede. Jongeren die zien dat thuisonderwijs een kloof vergroot en daar wat aan willen doen. Zo hebben 600 jongeren in mijn omgeving hulp aangeboden aan gezinnen waar het thuisonderwijs moeilijk verliep. Zij zijn die gezinnen gaan helpen, dat hebben ze zelf georganiseerd en uitgevoerd. Dat stemt mij weer hoopvol en ik ben daarom ook niet somber.

Er is een grote middengroep in de samenleving. Ik roep hen op om zich te laten horen, zeg wat je vindt, zwijg niet, spreek je uit, en luister naar elkaar. Zo kan nieuwsgierigheid terug komen.

In dit interview zijn ook stukjes uit de Anton de Komlezing verwerkt die Kathleen Ferrier in juni 2019 heeft gehouden.