Stadsdominee zijn vraagt lenigheid

Het is een zachte nazomerse herfstdag en we spreken elkaar bij restaurant de Generaal in Baarn. Sinds half april is Marleen Kool, voormalig predikante in de Paaskerk van Baarn, onze nieuwe stadsdominee. Vierklank wil graag weten hoe het met haar gaat, wat haar drijft en welke uitdagingen ze nu ziet in haar nog redelijk nieuwe baan. Mariëtte gaat in gesprek met Marleen.

Dit artikel verscheen eerder in Vierklank en is geschreven door Mariëtte Christophe.

Hoe is je weg tot nu toe gelopen?

“Ik ben geboren op de Veluwe, de bossen van Putten waren mijn achtertuin. Na de middelbare school verhuisde ik naar Amsterdam, waar ik als achttienjarige theologie ging studeren aan de Vrije Universiteit. Dat was best wennen. Niet alleen door de serieuze vakken en de grote vragen van het leven die me zeker boeiden maar me soms ook wat abstract voorkwamen.

Na een mooie studietijd, een heel fijne stage in de oecumenische geloofsgemeenschap van Het Brandpunt in 1999/2000 en een half jaar contextueel bijbellezen in Tamilnadu in Zuid-India studeerde ik af. Ik ging werken voor een groot Intercultureel Bijbelleesproject, ‘Door het oog van een ander’ van de VU en de PKN samen. Met mensen uit veertig verschillende landen en culturen, lazen we eenzelfde bijbelverhaal (Johannes 4). Het heeft me veel gegeven. Zo vaak zijn we geneigd te denken dat we wel begrijpen wat de ander bedoelt, maar ongemerkt passen we de ander in, in ons eigen begrippenkader. Een Dalitvrouw uit India had bij wijze van spreken aan een half woord genoeg om iets te vertellen over haar beleving van moeder en vrouw zijn, ‘in gesprek met’ een vrouw uit een vissersdorpje in Ghana. Deze gesprekken verliepen via leesverslagen, waarin wij mochten meelezen.

Ik werd in 2002 geestelijk verzorger bij een Stichting voor mensen met een lichamelijke en verstandelijke beperking in Heerhugowaard. Mijn aandacht ging, naast de pastorale zorg voor bewoners en medewerkers, uit naar ethiek. Ik organiseerde van alles rond de vraag: wat is nu eigenlijk goede zorg? Wat maakt het leven waardevol? Ook rond het levenseinde van cliënten was er dikwijls ethisch beraad met betrokken collega’s en familie.

In 2006 werd ik predikant in de Paaskerk van Baarn. Samen met Friso, inmiddels mijn echtgenoot, verhuisden we vanuit Amsterdam naar Baarn. Vier kinderen hebben we daar gekregen. Ik heb met ontzettend veel plezier negentien jaar gewerkt in deze mooie geloofsgemeenschap. In 2016 begonnen we daar met Zin in Baarn. Ruimte voor ontmoeting en inspiratie in de brede zin van het woord. We wilden deuren openen voor ieder met behoefte aan inspiratie en zin. Maandelijkse lunchconcerten met na afloop, soep, brood én een vraag voor aan tafel, Preek van de Leek, een troostwandeling in het Baarnse bos. 

In september las ik de advertentie dat er een nieuwe stadsdominee in Amersfoort werd gezocht en dacht toen, dit is een goede stap. Dit past me. Ik heb gereageerd. De tijd was rijp! Op de zaterdag voor Palmzondag werd ik bevestigd door collega Diederiek in een feestelijke viering in een overvolle Zwaan. De Stille week volgde met de grote Paasviering van goede vrijdag naar Paasochtend. In kleine intieme kring, dat was nieuw voor mij na de grotere gemeenschap die ik gewend was.

Wat doet de Stadsdominee?

Van persoonlijke gesprekken met zinzoekers tot vieren in de Zwaan. Van stiltemeditatie tot zingen rond Advent. Bijbellezen samen met wie dat wil en broeden met elkaar op de tijd waarin we leven en wat dat van ons allen vraagt. Het vraagt een soort lenigheid denk ik, stadsdominee zijn. Openstaan voor de ontmoeting, durven pionieren. Ik houd daarvan. Soms voelt het ook spannend, niet vooraf alles te weten, maar stap voor stap verkennen en ontdekken!

Voel je je welkom in de stad?

Zeker! Ik ervaar veel openheid. En ben onder de indruk van het vele dat er gebeurt. Ik kijk en luister naar wat er is. Haak aan waar ik denk, hier kan ik als stadsdominee mogelijk wat betekenen. Een voorbeeld daarvan vind ik Pride Amersfoort begin juli. Zo mooi hoe enthousiast het team van Keiroze reageerde toen ik voorstelde om een viering te organiseren. De Pride tour kwam door de Langestraat, langs de Zwaan, ik dacht, dan moeten de deuren van de Zwaan geopend zijn.

Moet je steeds nieuwe dingen zoeken?

Nee, er is het nodige opgebouwd in de voorgaande jaren. De wekelijkse stiltemeditatie in de Joriskerk en Nachtlicht zijn daar mooie voorbeelden van. Ik ben blij met de teams om de projecten heen. Ik werk nauw samen met de kerkenraadscommissie van de Zwaan. Er zijn mensen die al jaren meedoen en veel ervaring hebben opgebouwd. En er komen spontaan andere mensen op mijn pad. Samen verder bouwen, het is een mooie uitdaging!

Wat maakt je werk zo anders dan in een gemeente?

Ik denk de ruimte die er is om alle aandacht te kunnen richten op dat grensvlak van zingeving en samenleving. Mensen kerkelijk of niet kerkelijk, iedereen zoekt op momenten onderdak voor de grote vragen van het leven. Wat doet er nu echt toe? Wat hoop ik? Wat geeft betekenis en hoe kan ik bijdragen aan een betere wereld? Of, als het leven veel van je vraagt, het moeilijk is, waar vind je, waar zoek je dan houvast? Ik vind het mooi om rond die vragen er te mogen zijn. Dat we daar als kerk een plek voor kunnen zijn. Midden in de stad een kapelletje, dat is de Zwaan toch eigenlijk. Een plek waar je even binnen kunt lopen, een kaarsje aan kan steken. Je treft er een luisterend oor. Elke zaterdag is er een mooi programma. Ik vind het mooi om me voor deze open ruimte in te zetten. En tegelijk te zoeken hoe je als beweging ook, van zingeving en geloven, betekenis kan zijn, stadsbreed.

Welke uitdagingen kom je tegen?

Om in het vele dat mogelijk is, te gaan kiezen. Wat doet er volgens ons nu echt toe, waar zetten we op in met elkaar? En hoe bouwen we aan meer verbindingen, aan meer bekendheid aan wat er zoals gebeurt bijvoorbeeld op zaterdag in de Zwaan?

Ik geniet van de vele verrassende ontmoetingen die ik heb met mensen. Zo was ik laatst uitgenodigd door de Lionsclub. Ze hebben als jaarthema Verbinding en daar mocht ik iets over vertellen. Ik deed dat vanuit theologisch perspectief en mijn ervaringen als stadsdominee maar ook vanuit wat ik geleerd heb in mijn opleiding tot haptotherapeut. Iedereen wil verbindend zijn, maar hoe doen we dat eigenlijk en met wie verbinden we ons? Contact betekent letterlijk: met gevoel. Dat geeft gelijk een andere kleur aan de mogelijkheid van contact. 

Hoe kom je met mensen in contact?

Mensen melden zich bij mij en ik zoek mensen op. Ik ben ook deel van een mooi team van predikanten en heb contact met de andere collega’s van de PGA zoals Roëlle, Jennie en Christiaan. Dat geeft bedding aan het project. We zijn deel van een groter verband en door samen te werken, ontstaat inspiratie. Ik ben ook nog lang niet klaar met kennismaken met de stad. Ik wil graag nog eens met huisartsen kennismaken en andere ondersteuners, met buurtteams en scholen, Scholen voor de kunst, het Filmhuis, musea, er is nog zoveel meer. En me laten verrassen door sporen van God onderweg. Wakker zijn, erbij met aandacht en een beetje lenigheid ja, dat helpt!

Lees meer over Marleen en de activiteiten op haar eigen website: https://stadsdominee.nl/