Stadsdominee in Amersfoort

Let op: Onderstaand bericht komt uit 2018. Ondertussen is Ds. Diederiek van Loo actief als Stadsdominee. Op de site www.standsdominee.nl vind je meer informatie over haar werk, activiteiten en manieren om contact met haar te leggen!

Dominee Diederiek van Loo is onlangs benoemd tot stadsdominee. Op 12 mei zal zij in de St.-Joriskerk worden ingezegend. Over wat de functie behelst en hoe zij daarin haar rol ziet, hebben we op een zomerse aprildag in haar tuin gesproken.

Diederiek is niet de eerste stadsdominee in ons land. In verschillende gemeentes, onder andere in Utrecht en Haarlem, heeft zij collega’s. De term ‘stadsdominee’ is dus niet nieuw en komt ook niet uit de lucht vallen. Er zijn verschillende beroepen die met het woord stad zijn verbonden, zoals de stadsbeiaardier, de stadsdichter, de stadsgids en de (vroegere) stadsarchitect. De dorpsdominee is ook een bekende; iemand die er gewoon is en die je kunt vragen – omdat de kerk bij het dorp hoort. Eigenlijk bouwt de stadsdominee daarop voort. Misschien opvallend, maar de stadsdominee lijkt te zijn voorbehouden aan Protestantse kerken.

Verbinding en aandacht

Als stadsdominee wil Diederiek verbindend bezig zijn en beschikbaar zijn voor alle mensen. Diederiek: ‘Je kunt de functie op twee manieren aanpakken: passief of actief. In het eerste geval wacht je tot je ergens voor wordt uitgenodigd, in het tweede geval neem je zelf het heft in handen. Zo heb ik onlangs een gesprek met de Amersfoortse burgemeester Lucas Bolsius gehad. We hebben overlegd waar knelpunten zitten en wat kerkelijke presentie in de vorm van een stadsdominee zou kunnen toevoegen aan de stad. De samenwerking tussen kerk en stad zal er wel bij varen.’

De kerk is een instituut waar veel mensen enigszins huiverig tegenover staan. ‘Maar,’ zegt Diederiek, ‘als je de mensen iets kunt laten zien van de rijkdom van die kerk, krijgt dat betekenis voor hen. Als dominee beschik je over pastorale expertise. Echte aandacht is schaars in onze maatschappij en het gaat vooral om het in gesprek komen met buitenkerkelijken.’

Een element dat meer en meer aandacht vraagt, is het gedenken van de doden. Binnen de kerken bestaat daarvoor een sterk ritueel. Jaarlijks in november, in de tijd van de terugtredende natuur, zijn er de mooie rituelen om de gestorvenen van het afgelopen jaar te herdenken. De één steekt een kaars aan als het licht van Christus en spreekt de naam van de overledene uit, een ander (niet gelovige) steekt een kaars aan ten teken van het verspreiden van warmte. Belangrijk zijn de welgekozen woorden die mensen in het hart kunnen raken, in combinatie met speciale muziek die aan zulke rituelen een grote betekenis geeft. Ook op 4 mei bij de Dodenherdenking kan de stadsdominee een rol vervullen die de betekenis van de herdenking benadrukt.

Niet in een vacuüm

Vanzelfsprekend is voor dominee Van Loo de verbondenheid met haar pioniersplek in de Amersfoortse Zwaan. Het is de bedoeling dat zij als stadsdominee elke eerste zaterdag van de maand een Open Tafelgesprek houdt in de Lutherse kerk. Aandacht voor mensenlevens staat voorop, in navolging van Christus. Diederiek: ‘Ik hoop op betrekkelijk kleine groepen waar ieders verhaal tot z’n recht kan komen en waar men uit het gesprek kracht kan putten. Op de eerste zaterdag in juni wordt de verhouding tussen generaties het gespreksonderwerp. Het gaat zowel om de verhouding tussen ouders en kinderen, als om de verhouding tussen grootouders en kleinkinderen.’

Daarnaast zijn er diverse andere vormen van samenwerking. Bijvoorbeeld met de bibliotheek. ‘Het geloof en het boek, in de meest brede betekenis van het woord, gaan hand in hand. Het is dan ook verrijkend om aan te sluiten op programma’s die de bibliotheek ontwikkelt.’ Ook het werk van kunstenaars geeft vaak aanleiding om in gesprek te gaan over het geloof. Een ander aspect is de al genoemde goede samenwerking met de burgerlijke overheid. Het aangaan van contacten met de netwerken van ondernemers is mogelijk een volgend aanknopingspunt.

Op de vraag wat ze als stadsdominee hoopt te bereiken zegt Diederiek: ‘Dat we niet meer zonder willen. Er is meer mogelijk dan we gewoonlijk benutten. Als je het scherm tussen kerk en wereld kunt doorbreken, is het ijs snel gebroken en ontstaat er wederzijds begrip.’

Mensen verrassen

De officiële benoeming van dominee Van Loo tot stadsdominee heeft al plaatsgehad, in de vergadering van de Algemene Kerkenraad PGA. Maar de kerkelijke viering staat gepland op 12 mei a.s. in de St.-Joriskerk, om 19.30 uur. De dienst zal worden geleid door de predikanten Dekker en Van Baardwijk. Een belangrijk onderdeel van de viering is het gebed om de Heilige Geest. De oude Latijnse hymne ‘Veni Creator Spiritus’ (Kom Schepper Geest) uit de 8e eeuw zal in een eigentijdse toonzetting worden gezongen. Het lied verwoordt het verlangen van mensen naar inspiratie.

Ds. Van Loo is in 1996 als predikant bevestigd en was voor ze naar Amersfoort kwam predikant in Rozendaal/Arnhem. Inmiddels is zij al zes jaar pionier in de Amersfoortse Zwaan. Met de functie van stadsdominee wordt eigenlijk haar werk vanuit de kerk naar buiten de kerk in breder verband getrokken. Diederiek: ‘Als stadsdominee komt er iets extra’s op je pad, het is een taak die over niet-gebaande wegen gaat. Je moet uitzoeken waar je het beste functioneert. Mensen mogen verrassen met de kerk – dat maakt de taak bijzonder.’

De redactie van Drieluik wenst de nieuwe stadsdominee veel voldoening in haar boeiende taak.

Dit interview is geschreven door Pieter Spits en verscheen mei 2018 in Drieluik.

Bezoek ook de website stadsdominee.nl