Kerk in beweging: Tussen traditie en TikTok

Uit internationaal onderzoek blijkt dat de interesse in het geloof onder jongeren en jongvolwassenen (hierna: jongeren) toeneemt. Ze staan, meer dan voorgaande generaties, positief tegenover religie en zijn op zoek naar betekenisvolle gemeenschappen en tradities. Deze jongeren zijn niet bang om daarover te delen, in het echte leven of op sociale media. Zou dit kunnen leiden tot een groei van de kerk? Er is helaas onvoldoende onderzoek om dat hard te maken. Genoeg reden om eens in te zoomen op Amersfoort, en wat we hier van deze “trend” merken.

Afvlakkende daling

Al jaren is het de algemene verwachting dat het aantal kerkleden afneemt. Toch zijn er, ook in Amersfoort, kleine tekenen aan de wand dat er sprake van een trendbreuk is. Uit de cijfers van de PGA blijkt bijvoorbeeld dat de laatste paar jaar de daling in het aantal kerkelijken afvlakt. In sommige wijkgemeenten blijft het aantal kerkleden wel afnemen. Maar er zijn ook groeiende wijkgemeenten en wijken waar stabiliteit in de ledenaantallen is. Aanwas bestaat voornamelijk uit jonge gezinnen of nieuwe (al kerkelijke) inwoners. Wat het aandeel van jongeren is, blijkt niet uit deze cijfers.

Religieuze betrokkenheid

We kunnen ons het beste keren tot de experts binnen Amersfoort. Jeugdleidersnetwerker Christiaan Trommel van de Raad van Kerken ziet zeker wel een trend. Hij ziet het echter niet in een toename van jonge kerkelijke leden, maar vooral een toename in religieuze betrokkenheid. ‘Dat is goed om te onderscheiden’, licht hij toe. ‘Er is onder jongeren meer ontvankelijkheid voor geloof en zingeving, maar dat betekent niet automatisch volle kerken’.

Online zichtbaarheid

Een nieuw element in het kerkelijke landschap is de online zichtbaarheid van rolmodellen en kerkelijke campagnes. Op TikTok, Snapchat of Instagram is er meer dan genoeg geloofsgerelateerde content te vinden. Zoals het Instagramaccount @church-girlys, een Nederlands voorbeeld van hoe openlijk er over geloof wordt gepraat.

Ook Micha Reckers, jongerenwerker voor de Nieuwe Kerk, ziet persoonlijk dat dit invloed heeft. ‘Ik zie dat christelijke influencers een brede doelgroep bereiken’. Vanuit persoonlijke titel zit hij als vrijwilliger in een appgroep-community voor jongeren die door contact via sociale media tot geloof zijn gekomen. ‘Ik zie jongeren vragen stellen over hoe ze de Bijbel kunnen lezen. Ze lopen er tegenaan dat kerken soms best kunnen blijven vasthouden aan eigen vormen die niet meteen aansluiten op hun belevingswereld’.

Vragen en luisteren

‘We moeten luisteren en openstaan voor verrassingen’, zegt Christiaan. Soms blijken oude vormen of tradities juist heel goed te kunnen passen omdat ze daarin veel duidelijkheid krijgen en meegenomen worden in liturgie, een soort betovering die ze op veel andere plekken niet meer tegenkomen. ‘Maar het zal soms ook vragen om dingen in de kerk anders te doen of een andere taal te spreken dan “we” gewend zijn. Nogmaals, wel vanuit een luisterende houding en zonder in te vullen voor een ander’. 

Micha: ‘De Nieuwe Kerk is bijvoorbeeld ook hard aan het werk om het gemeenteleven om te vormen tot een plek die als positief wordt ervaren door jongeren. Ik zie dat we leren de taal te spreken die jongeren begrijpen’. In zijn rol werkt hij aan een visie en actieplan om het jeugdwerk te stroomlijnen. ‘We gaan onder andere bezig met hoe we tieners meer eigenaarschap in het jeugdwerk kunnen geven, zodat ze wellicht betrokken raken bij de kerk’.

Houvast

Ja, van een toename van jongeren met brede interesse in zingeving en geloof is in Amersfoort zeker sprake. Hoe staan we als geïnteresseerde oudere generaties klaar én open voor deze jongeren? ‘Ik ben heel hoopvol over deze trend’, licht Christiaan toe. ‘In een wereld waarin steeds minder zekerheden zijn, is houvast vinden ontzettend belangrijk. We hebben met het evangelie goud in handen. Maar dat gaat niet vanzelf. Jongeren van nu zijn ontvankelijk voor zo’n boodschap, maar ze zijn ook kritisch en scherp’.

De luxe in Amersfoort is dat er genoeg verschillende kerken te vinden zijn, ieder met zijn eigen smaak, tradities en mensen. ‘Maar kunnen we nog méér naar buiten treden?’ vraagt Christiaan zich hardop af. Dan kunnen we laten zien wat een mooie plek de kerk vormt binnen de samenleving. ‘Bijvoorbeeld met een kerkproeverij, maar denk ook aan je eigen zichtbaarheid op werk, en je hoopvolle stem te midden van polarisatie. Of door als wijkgemeenten onderling kinderclubs of tieneractiviteiten te organiseren’. Micha vult hem aan: ‘We kunnen breder denken en echt samenwerken als kerken onderling. Dat kan nog groeien, maar ik zie dat vooral als een mooie kans’.  

Meer weten?

Wil je meer weten over het werk van Micha of Christiaan, of heb je eigen ideeën? Je kunt ze een berichtje sturen via:

• Micha Reckers, jeugdwerker Nieuwe Kerk:
  via de mail michareckers@nieuwekerkamersfoort.nl
• Christiaan Trommel, Jeugdleidersnetwerker Raad van Kerken Amersfoort:
  via de mail jeugd@raadvankerkenamersfoort.nl

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Vierklank editie november 2025.